the limping messenger

The Supreme Court of the Netherlands has ordered a retrial in the case of a Libyan national – Ahmed Issa Al Jeballi – convicted of starting a fire that in 2005 killed 11 immigrants in a detention facility near Amsterdam’s Schiphol airport. This news of today evoked the following vision….

27th of October 2011 Minister Donner welcomes Colonel Gaddafi on Schiphol just before Ahmed Issa will hand 'The Eternal Burning Dossier of the Schiphol Prison Fire' to Minister Donner. Miraculously Donner will accept the dossier but will not burn his fingers. If this can be seen as a Judicium Dei or not is hotly debated. Donner is known as a staunch believer both in the hereafter and in the heretofore on earth - in the last realm, his reign still sways. (click picture for full size view)

The ‘Migrant To Migrant’ volunteer support group (M2M) that has put up unmeasurable efforts to support the surviving migrants did send the following reaction (in Dutch) on this decission:

Commentaar van M2M (14 December 2010)

Cassatie Schipholbrand: vreemdelingenbeleid gevangen in paradox

De Hoge Raad heeft op 14 december bepaald  dat de rechtzaak over de schuld aan de Schipholbrand moet worden overgedaan. Dat is goed nieuws voor de enige verdachte, maar wat betekent het dat niemand aansprakelijk is te houden voor de dood van elf gevangen ongedocumenteerde vreemdelingen?

Misschien wel de beroemdste illegaal van Nederland is Ahmed Issa Al Jeballi, oftewel “De Libiër”. In september vorig jaar is Ahmed in hoger beroep schuldig verklaard aan het veroorzaken van de Schipholbrand en direct daarna als ongewenst vreemdeling het land uitgezet. En daarmee leek de Schipholbrand juridisch “uitgeprocedeerd” met als conclusie dat niemand schuldig was aan de dood van elf ongedocumenteerde vreemdelingen die stikten in de rook in hun cellen van het detentiecomplex op Schiphol-Oost.
Ahmed was door het slordig wegschieten van een peuk schuldig aan het ontstaan van de brand, maar de catastrofale gevolgen vielen hem niet te verwijten. Het ongetrainde personeel dat de deur open liet waardoor het vuur om zich heen kon slaan werd wel verhoord maar nooit vervolgd. Evenmin hoefde de directeur van de inrichting zich voor de rechter te veranwoorden en ook de directie van Justitie in Den Haag werd na enig wikken niet vervolgd door het Openbaar Ministerie. Inmiddels wordt in de Haarlemmermeer voortvarend gewerkt aan de bouw van een nieuw detentiecomplex dat volgens de gemeenteraad garant moet staan voor een humane vreemdelingenbewaring. Eerder gingen al nieuwe complexen open in Alphen aan den Rijn en op vliegveld Zestienhoven. Volgend jaar kan het complex op Schiphol Oost gesloopt worden en verdwijnen ook de restanten van de brand in blok K.

De stilte die rond de Schipholbrand was ingetreden werd verbroken toen op 5 november de advocaat-generaal advies uitbracht aan de Hoge Raad inzake het verzoek om cassatie van de veroordeling van Ahmed Issa.

De advocaat-generaal is van mening dat de veroordeling moet worden vernietigd. Het hof heeft de veroordeling mede gebaseerd op het rapport van een deskundige die op zijn beurt weer geput heeft uit het rapport van de Onderzoeksraad voor veiligheid. Volgens de advocaat-generaal mag dat niet gelet op de Rijkswet Onderzoeksraad voor veiligheid. Ook acht de advocaat-generaal het bewijs van het opzet op brandstichting onvoldoende. Tot slot is de afwijzing van het verzoek van de verdediging om een deskundige te horen volgens hem ontoereikend gemotiveerd. (bron: persbericht Hoge Raad)”

Het bewijs is onvoldoende. In het proces bleek dat justitie twee middelen had tegen Ahmed Issa: de eliminatie-methode  en het leerstuk van de voorwaardelijke  opzet. Om aannemelijk te maken dat Ahmed Issa de brand had veroorzaakt moesten alle mogelijke technische oorzaken worden uitgesloten. Er waren talrijke aanwijzingen voor een andere oorzaak, variërend van gevangenen die wisten van haperende apparaten tot een eerder brandalarm dat loos leek maar dat mogelijk niet was. Uiteindelijk hangt dit bewijs door eliminatie aan een flinterdun draadje in een nachtlampje dat al dan niet aan was.
Het voorwaardelijke opzet houdt in dat Ahmed had moeten beseffen dat zijn weggeschoten peuk tot brand kon leiden. Hij nam bewust een risico door niet na te gaan of de peuk echt uit was. Dit veronderstelt dat een gevangene informatie heeft over de beveiliging van zijn cel en dus ook kennis over de nalatigheid van de directie bij het naleven van de voorschriften.
Om meer dan slordigheid ten laste te kunnen leggen heeft het OM en het Hof de informatiepositie van een gevangene op Schiphol Oost tot het absurde moeten overschatten.

De Hoge Raad  versterkt het beeld: Niemand is schuldig aan de ramp, het was geen misdaad maar een ongeluk, een bedrijfsongeval.
Maar het beleid zelf blijft paradoxaal: je zet mensen vast die je weg wil hebben en je behandelt mensen als criminelen ook al worden ze nergens van verdacht.
De beleidsmatige verantwoordelijkheid voor de Schipholbrand is weggemoffeld om deze paradox te verhullen. Daarvoor moest een slachtoffer als Ahmed als zondebok gebruikt worden.
Nu de Hoge Raad het vonnis heeft vernietigd wordt het misschien mogelijk in te zien dat we hier te maken met een systeemfout.
Een systeemfout die is ontstaan door de creatie van de illegaal: een mens die zich bevindt op Nederlands grondgebied, maar buiten de rechtsorde wordt geplaatst. “U hoort hier niet en dient zich onverwijld te verwijderen.” is de boodschap. En zodra je je vertoont moet je weg, dat wil zeggen het land uit of  in vreemdelingenbewaring. Het is de logica van de ontkenning. Voor mensen die hier niet horen ben je als overheid ook niet verantwoordelijk, het klinkt ook logisch. Alleen gaat de logica mank als diezelfde overheid de vreemdeling opsluit: de cipier bewaakt de gevangene, maar behoort ook over diens leven te waken. Buiten de gevangenis is de illegaal voor zijn blote bestaan op zichzelf aangewezen, die keus kun je als mens maken. Maar eenmaal in het gevang is de staat verantwoordelijk.
De vraag is dan of de overheid een probleem oplost door mensen daartoe te veroordelen.  Opsluiten maakt het voor een illegaal niet makkelijker om te bewegen, dus ook niet het land uit. En illegaal verblijf tot misdaad verklaren, zoals de regering Rutte wil,  zal in het onzichtbare en opgejaagde leven van de vreemdeling zonder papieren weinig verschil maken.

Een nieuwe rechtszaak in de Schipholbrand is interessant, maar echt spannend wordt het pas als we met vreemdelingen kunnen leven zonder ze in bewaring te stellen.

=========
See also: “The day Colonel Gaddafi made a courageous humanitarian gesture and came to Schiphol to pick-up his countryman Ahmed Al-J. (Ahmed Isa)”  on this blog.