the limping messenger

NRC 13/3/2014, ik lees “VAN THIJN (PVDA) VREEST VOOR AMSTERDAM ALS D66 GROOTSTE WORDT” (1)

D66 16 REGEERJAREN SAMEN MET DE PVDA
Die uitspraken zijn verbazingwekkend aangezien sinds D66 voor het eerst in de Amsterdamse politiek een rol ging spelen…

(in 1970 met 3 zetels en tot 1990 een kwakkelend kiesresultaat bereikt en soms vrijwel geheel weggevaagd werd, kwam deze partij in 1990 flink op in 1990 met 9 zetels, om acht jaar later weer teruggezakt te zijn tot 4 en met hangen en wurgen in 2010 7 zetels te behalen)

die partij in 44 jaar vier keer deel uitmaakte van het Amsterdamse stadsbestuur.

Na de verkiezingen van 1982, 1986, 1994 en 1998. Al die 16 regeerjaren werkte D66 samen met de PvdA.

Hoe zo zegt een vroeger Amsterdams raadslid en burgermeester van Amsterdam in de periode 1983-1994, dat D66 geen bestuurservaring kan hebben?

Diezelfde blindheid voor het eigen verleden tref je bij het D66 van het jaar 2014 aan. Ik zie in talloze one-liners en twitters deze leuze terugkomen in een aantal variaties (“70 jaar PvdA bewind”; “Rood Bolwerk”, “PvdA bolwerk”)

—-
“Stientje v Veldhoven ‏@SvVeldhoven Mar 16
Geef na 60 jaar Pvda, dit keer #D66 een kans in Amsterdam! Elke stem telt! @jpaternotte #nuvooruit”
—

Ontkent D66 dan haar eigen verleden, dat zij van de 48 jaar dat zij als partij bestaan 16 jaar samen geregeerd hebben met de PvdA in Amsterdam? Dat is één derde van haar bestaan als Amsterdamse partij, waarbij aangetekend moet worden dat door eigen stommigheid in het jaar 2010, D66 een plaats in het stadsbestuur misliep.

Is het soms daarom dat nu zo vol ingezet wordt tegen dat wat toch een logische ‘paarse’ coalitiegenoot zou kunnen zijn, de PvdA?

Veranderd daarom D66 van politieke kleur met haar voorkeur mét VVD & zónder PvdA?

AHISTORISCH GEBLER OVER EINDE MAKEN AAN RODE BOLWERK AMSTERDAM

<intermissie>
Ook het ahistorische geblèr van de VVD over een eind maken aan het “rode bolwerk Amsterdam” (via haar megafoon De Telegraaf), is even huichelachtig als onwaar.

De VVD was maar liefst 20 jaar lang één van de partners van de PvdA in het stadsbestuur: 1990 (PvdA+D66+VVD+GL); 1994 (PvdA+VVD+D66); 1998 (PvdA+VVD+D66+GL(die haakte tijdens de rit af)); 2002 (PvdA+VVD+CDA); 2010 (PvdA+VVD+GL)
</intermissie>

Deze overdenking was de aanleiding voor mij om nog eens in het verleden van beide partijen te duiken en van daaruit de verwijten over en weer van D66 en de PvdA opnieuw te bekijken.

…met ex-raadslid/wethouder/burgermeester Ed van Thijn (Edje Kadetje was zijn naam bij krakers in de tachtiger jaren tijdens zijn burgermeesterschap) die waarschuwt voor het gebrekkige bestuurstalent van D66 en ons aanraadt toch vooral op de partij van echte bestuurders te gaan/blijven stemmen.(1) …Was het nu dankzij of ondanks Ed van Thijn dat Amsterdam ontsnapte aan de Olympische Spelen van het jaar 1992?…

Wel heeft Ed van Thijn zelf geboekstaafd dat hij er – begin jaren 90 – nog voor geijverd heeft om het oude Olympisch Stadion van het jaar 1928 af te breken, ten faveure van het nieuwe Ajax Stadion de Arena en de bewoners uit Zuid die de voetbalvandalen beu waren (2). Wat was er al niet gesloopt, aamgeplempt en bijgebouwd als Amsterdam opgeofferd zou zijn op het onroerendgoed, staal, glad en beton altaar van de Olympische spelen?

ZITVLEES
Moeten wij onder de indruk zijn van het zitvlees van de niet van hun zetels te branden sociaal-democraten in het Amsterdamse stadsbestuur? Gaat het Ed van Thijn bij de gemeenteraadsverkiezingen nu om VolksMacht of BestuursKracht?

Volksmacht: je stem uitbrengen en dan anderhalfduizend dagen je mond moeten houden omdat de parlementaire democratie er een is van de helft + één?

BESTUURSKRACHT
BestuursKracht: iets weten door te drukken zonder acht te slaan op omstandigheden of andere opvattingen?

BESTUURSKRACH
Vreest de PvdA, die toch steeds voorstander is geweest van grootse economische visioenen voor de stad van Wibaut en Den Uyl tot Lammers en Van Thijn, nu een gebrek aan het koste wat het kost er-door-drammen bij de gevreesde VVD66 coalitie? Zijn zij bang voor een D66-BestuursKRACH?In hoeverre verschillen de naar het neo-liberalisme opgeschoven D66-ers en het VVD-kompanen nu echt van hun oude rotgenoten van de PvdA?

SOCIALE WONINGEN IN DE UITVERKOOP
Zou VVD66 niet in staat zijn de stad op gelijk wijze verder uit te verkopen aan de belangengroepen voor onroerend-goed, aannemerij, belastingparadijs, toerisme en horeca? Was het de PvdA die op de bres heeft gestaan tegen de afbraak van de sociale woonsector, of was de PvdA uiteindelijk de partij die al laverend tussen de belangenklippen, de afbraak van deze sociale sector mee heeft helpen uitvoeren, ook op stadsniveau? Hele straten met sociale woningbouw waarvan een deel door de oude sociaal-democratie uit de grond gestampt was, werden onder gecombineerd GroenLinks-PvdA-VVD bewind in de uitverkoop gedaan.

Moeten wij vrezen voor een Bestuurs-Krach in het jaar 2014 met een partij als D66, die in 2010 nog de PVDA de deur wees toen D66 lokaal (wie weet was het achter de schermen wel een nationale tactiek van Pechtold) probeerde een ‘rechts’ stadsbestuur te vormen met de VVD, en op een bespottelijke wijze door eigen onvermogen buiten de boot viel (ondanks hun goede kiescijfers) toen er uiteindelijk een VVD+PvdA stadsbestuur gevormd werd? (3)

NEGATIEVE POPULARITEIT D66
Politieke partijen zijn als levende wezens, zij houden wel dezelfde naam, maar veranderen mettertijd. Het D66 van het jaar 1966 liet al het leven voordat haar oprichter (Hans van Mierlo de man die de vastgeroeste politieke verhoudingen wilde losmaken) in 2010 overleed. Nu is het oorspronkelijke gedachtengoed van D66 zelf roestig geworden en valt de partij enkel negatieve populariteit ten deel: daar waar het kiezersvolk niet langer gebeten wil worden door PvdA of VVD, vlucht zij naar degene die het bijten nog moet leren, maar het zeker niet zal laten als zij aan de macht komen.

D66 ziet zichzelf ook als een ‘partij van het midden’ die haar gewicht dan eens naar de ene dan weer naar de andere kant van de politieke wip schuift, zonder zelf echt helemaal ‘omhoog’, of helemaal ‘omlaag’ te gaan. (4)

In de eerste twintig jaar van haar bestaan heeft D66 wel degelijk meegeregeerd, zowel in de plaatselijke en de landelijke politiek, waarbij meerdere malen sprake was van een bestuurlijke samenwerking tussen PvdA en D66. Historisch gesproken zijn de uitspraken van Ed van Thijn anno 2014 ongefundeerd, of lijdt Van Thijn door zijn leeftijd aan geheugenverlies? In de landelijke politiek doet D66 meerdere malen mee aan coalities waar ook de PvdA bij betrokken is en levert ook meerdere malen ministers, waarvan verschillende later na hun pensioen aangesteld worden als adviseurs van de regering (Staatsraad) zoals de onlangs vermoorde ex–minster en partijleidster Els Borst.

ED VAN THIJN 1962-1971 PRO CITY-VORMING RAADSLID AMSTERDAM
Op het Amsterdamse politieke toneel is D66 sinds het jaar 1970 een speler en dat begint op een opmerkelijke manier in de oppositie, samen met de VVD. De Amsterdamse coalitie van PvdA samen met de CPN, was de toenmalige regering in Den Haag een doorn in het oog. De PvdA/CPN regering van de stad was destijds een groot voorstander van economische groei van de stad, met het centrum als een zakenwijk die zowel per metro als per auto bereikt diende te worden. De metro (Oostlijn) om de door de PvdA bejubelde Bijlmermeer slaapstad met de binnenstad te verbinden en de snelweg omdat de Kamer van Koophandel van de stad de auto als alleen-heilgmakend zag om het bedrijfsleven op te stuwen. Ed van Thijn, had zich in de periode van zijn lidmaatschap van de gemeenteraad van Amsterdam voor de PvdA (1962-1971) steeds sterk gemaakt voor de grote visie van Joop den Uyl (als wethouder van Amsterdam, 1962-1965) van een nieuwe metropool Amsterdam met kantoren in het centrum, licht, lucht slaapwijken er om heen (zoals Bijlmermeer) en autosnelwegen en een metro voor respectievelijk de ondernmers en het gewone werkvolk. Zo ook stemde Van Thijn voor de Nieuwmarktplannen van midden zestig, een wijk met een brede autosnelweg boven op een metrotracé (Oostlijn) en aan weerskanten kantoren.
De buurtactiegroepen die begin 1968 ontstonden, protesteerden tegen deze plannen, tegen dit PvdA-beleid.

UIT HET VERRE PROGRESSIEF VERLEDEN VAN D66: 1972
Zo kwam het dat in januari 1972 gestemd werd in de Amsterdamse gemeenteraad over de dan omstreden snelweg door de Nieuwmarktbuurt (Ed van Thijn was toen net weg uit Amsterdam om zich, ondanks zijn lijsttrekkerschap voor de gemeenteraadsverkeizingen in 1970) geheel aan zijn wat eerst dubbele baan was, in de Tweede Kamer te wijden). Hier speelde D66 voor het eerst een duidelijke oppositierol en keerde zich tegen de snelwegplanen en onderschreef aldus het buurtprotest ertegen (Wim Wessels was toen raadslid). Curieus was dat ook de VVD tgen het snelwegplan stemde (grotendeels uit kinnesinne tegen de merendeels linkse PvdA/CPN colaitie met de KVP (voorloper van het CDA) als bijwagen. Met slects één stem verschil werd het plan voor de snelweg (ingediend door PvdA Nieuw Links wethouder Han Lammers) verworpen.

Wij schreven destijds in ons buurtblaadje, Nieuwsmarkt, hierover: “Kortom een zo’n belangrijke beslissing lijkt af te hangen van toevalligheden. Lijkt, want achter deze onverwachte beslissing speelt een politieke machtstrijd, waarbij een van de inzetten de verhouding van het “linkse” Amsterdamse stadsbestuur tegenover de rechtse regering in den Haag is, waarbij het zo gek toegaat, dat de VVD zich tegen de belangen van de Kamer van Koophandel keert door tegen de weg te stemmen en de CPN door in zijn geheel vóór de weg te stemmen het streven van de Kamer van Kooophandel steunt.”
(nr.44 8/1/1972; p.3)

Deze terugblik werpt toch een ander licht op de persoon en de uitspraken van Ed van Thijn die zich nu opwerpt als woordvoerder voor de belangen van de Amsterdamse bevolking (en niet een deel ervan), zijn eigen rol in het verleden geheel en al verzwijgend en vergetend.

D66 IS NU D2014 OFTEWEL VVD66
Sterker nog het past een ’eminence grise’ van de PvdA niet om zijn partij die nu in de opiniepeilingen voor de komende verkiezingen angstaanjagend aan het wankelen is geslagen, te ondersteunen door D66 aan te vallen op een gebrek aan bestuurlijke kracht, daar waar zijn eigen partij in de periode 1978-1986 innig heeft weten samen te werken met D66 in het stadsbestuur (zie daarvoor mijn andere tableau over de uitverkoop van sociale woningen tot stand gekomen tijdens deze periode met als wethouders Jan Schaefer voor de PvdA en Gerrit Jan Wolffensperger voor D66.

PVDA ANNO 2014 VOOR DE VRIJE MARKT?
Zoals al gezegd het gaat niet enkel over een neo-liberaal geworden D66 anno 2014, maar evenzeer over een veranderde PvdA, die door samenwerking (al dan niet gedwongen) met haar tegenstrever de VVD, de afgelopen jaren aanzienlijk conservatiever geworden is en eveneeens – vergeleken met de praktijk van de sociaal-democraten enkele decennia terug – fundamentele veranderde standpunten heeft die met de ogen uit het verleden niet anders dan als ‘liberale vrije markt opvattingen’ gekwalificeerd kunnen worden.

Nog denk ik dat er bij de PvdA een vraagteken gezet kan worden als het er om het sociale beleid van deze partij gaat.

D66 ANNO 2014 PARTIJ VOOR DE BETER GESITUEERDE MIDDENKLASSE
Bij D66 anno 2014 (D2014) kan dat vraagteken gevoegelijk weggelaten worden, nu die partij zich profileert voor de belangen van de middenklasse en niet langer het algemeen belang probeert te dienen. Extra ruimte voor deze middenklasse wordt door D66 gecreëerd door afbraak van sociale voorzieningen aan de onderkant van de samenleving. (4)

(Foto van Ed van Thijn met lollige Olympiadebril is uit het jaar 1986 en van Paul Huf)

—
(1) Oud-burgemeester Ed van Thijn vreest voor Amsterdam als D66 er de grootste partij wordt. Met nog een week te gaan voor de gemeenteraadsverkiezingen zegt PvdA-coryfee (tevens oud-volksvertegenwoordiger, -minister, -senator) Van Thijn in een interview met NRC Handelsblad: “Ik maak me zorgen over de bestuurskracht van D66.”
www.nrc.nl/nieuws/2014/03/13/pvda-prominent-van-thijn-bez…

(2) “Begin jaren negentig wilde Van Thijn het Olympisch Stadion slopen. In het hoofdstuk Arena schrijft hij over de moeizame totstandkoming van het nieuwe Ajax-stadion. Daarin merkt hij tevens op dat met zo’n nieuw onderkomen er wel iets anders moest verdwijnen: ‘Het idee om een nieuw stadion te bouwen is een voortvloeisel van de olympische kandidatuur. Het bestaande voldeed in de verste verte niet aan de tegenwoordige eisen van het IOC en dus moest er een nieuw komen, compleet met atletiekbaan. Als locatie werd Amsterdam-Zuidoost gekozen, een plek bij Strandvliet. Voorwaarde was wel dat het monumentale Olympisch Stadion uit de jaren twintig zou worden afgebroken – een hard gelag voor de echte voetballiefhebbers, maar twee stadions zou de financiële spankracht van Amsterdam te boven gaan.’ Het is dus maar goed dat Amsterdam die Spelen bespaard is gebleven, want anders had het Olympisch Stadion niet meer bestaan. Of de stad had net als Athene 2004 net op tijd moeten bedenken dat het juist extra charmant is om zowel in een nieuw als in het voormalige Olympische Stadion evenementen te organiseren. ”
www.sportgeschiedenis.nl/2007/06/04/ed-van-thijn-wilde-ol…

(3) “Collegevorming in Amsterdam kost D66-politica Telleman de kop (…) Ze neemt, zo stelde het partijbestuur in een verklaring, ’verantwoordelijkheid voor het feit dat het proces van collegevorming voor D66 niet goed is verlopen.’”
www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/archief/article/detail/158…

(4) Markus Lucas in politiekblog.nl 28/2/2014: “Pechtold wil meer snijden in zorg en sociale zekerheid. (…) Hakbijl in zorg en sociale zekerheid -‘We willen in de onderste schijf een miljard belastingverlaging’, zegt Pechtold nu. Dat zou neerkomen op een verlaging van een half procent. Klinkt goed, maar om zijn plan te bekostigen wil Pechtold de hakbijl zetten in zorg en sociale zekerheid. – Het systeem van toeslagen, een erfenis van CDA en D66, is niet onomstreden. Het is echter op dit moment nog wel het belangrijkste middel dat de overheid heeft om lage en middeninkomens een broodnodig extraatje te geven dat de rijken niet krijgen. Pechtold wil dat sociale principe haastig afbreken. – Het is een voorbeeld van trickle-down economics, de gefaalde rechts-liberale ideologie van de Amerikaanse Republikeinen. De maatregel vergroot de inkomensverschillen, maar politici als Pechtold geloven dat extraatjes voor de rijken langzaam ‘omlaag druppelen’ naar lage en middeninkomens. – Het probleem is dat al is bewezen dat die trickle-down-trucs niet werken. De rijken worden rijker en potten de extraatjes vooral op in belastingparadijzen.”
politiek.blog.nl/binnenlandse-politiek/2014/02/28/pechtol…