Wilders vermijdt dat wat het Fortuyn-effect genoemd had kunnen worden, ware het niet dat de moord op Pim Fortuyn een zodanige term niet heeft doen ontstaan. Bewegingen stoelend op de populariteit van één leider brengen met een overweldigende verkiezingsuitslag in zicht een toevloed van door opportunisme gedreven nieuw kader zonder een andere discipline dan hun eigen carrièrezucht. Deelname in meedere gemeenteraden door de PVV had de zwakte van dit opportunisme al snel blootgelegd. Plaatselijk gouvermenteel zijn betekent compromissen sluiten en kan de huidige landelijke oppositierol van de PVV in discrediet brengen. Is niet het compromisloze in Wilders zijn grootste aantrekkingskracht en rede en overleg zijn grootste zwakte? Algemene deelname aan gemeenteraadsverkiezingen had ook tot deelname aan het dagelijks gemeentebestuur onder het oog van de plaatselijke bevolking kunnen leiden. In dat proces wordt pas duidelijk wat de ideeën van Wilders en zijn PVV werkelijk waard zijn. Dat inzicht heeft de PVV door haar zeer beperkte deelname aan de raadsverkiezingen (tot nog toe enkel in twee steden een PVV lijst) ons doelbewust onthouden.
Wolve pack behaviour in politics with the 'alpha' leader, the 'beta' followers and the lowest cast the 'omega's', often maltreated by the rest. Click picture for full view
Nu nemen bij gemeenteraadsverkiezingen allerlei plaatselijke en incidentele partijtjes en groeperingen deel, vaak met nieuwelingen in het politieke en bestuurlijk bedrijf. Het waren bijvoorbeeld de plaatselijke ‘leefbaarheids-partijen’ die de eerste machtsbasis vormden in het inmiddels vrijwel ten ondergegane landelijke Pim Fortuyn domein. Groen Links en de SP zijn merendeels vanuit de gemeentelijk politiek ontstaan. Het ideaalbeeld van de parlementaire democratie omvat juist dit groei- en leerproces van onderop in zeg maar ‘de onderbouw’ van het democratische systeem. De vraag rijst of Wilders zijn eigen achterban niet vertrouwd of wellicht helemaal niet kent en dus geen verantwoording durft te nemen, of bij voorbaat de risico’s te groot acht. De lange mars door de achterafzaaltjes – waarvan ontluisterende beelden van trotse Rita op campagne mij bijgebleven zijn – kunnen de lijsttrekker van de PVV ook dusdanig met afschuw vervult hebben dat hij liever afziet van het voetenwerk van de parlementaire democratie in de lagere overheden en verkiest zich enkel te concentreren op het hoger gelegen nationale podium. Dit laatste kan de rechtsvrezende doemdenkers enigszins geruststellen, aangezien dit betekent dat ook al krijgt de PVV en Wilders ooit de absolute meerderheid in het nationale parlement, zij voor de uitvoering van een groot deel van gedecreteerde maatregelen gedwarsboomd zal worden door de provinciale en gemeentelijke overheden waarin de PVV nagelaten heeft zich een machtsbasis te vormen.
- In NRC/Handelsbald van 12 juni 2009 publiceerde Herman Staal een nuttig achtergrondartikel over het intern functioneren van de PVV.
- Op 20 augustus 2009 is er een korte reportage in het televisieprogramma Netwerk met door de PVV niet aangenomen gemeenteraadskandidaten voor de gemeente Venlo.
- Netwerk plaatste ook een persbericht van de PVV op haar website waarin initiatieven van onderop om PVV-achtige lijsten bij gemeenteraadsverkiezingen te vormen er bij voorbaat op gewezen worden dat zij niet op PVV steun hoeven te rekenen en ook geen gebruik van de naam of logo van de PVV mogen maken.
the limping messenger 