Democratie als wedstrijd, inclusief een polonaise bij de winnaar, dat is wat ik waargenomen heb. Een speculatief trapveldje tussen Entry- en Exit Poll. Er was even veel inhoud in dit politieke debat, als er is bij gezellig rond de tafel zittende cafébezoekers die over voetbal discussiëren en de naäapversie daarvan op tv. Het verschil tussen een slotcompetitie van voetbal en parlementsverkiezingen is nauwelijks meer te zien: zelfde gigaschermen, zelfde hossen, zelfde ankermannen en vrouwen. We weten dat twee tegenover elkaar staande teams in het veld altijd en eeuwig hetzelfde spel, volgens dezelfde regels spelen en dat over het hele seizoen genomen de uitslagen dusdanig voorspelbaar zijn dat je er een beetje geld aan kunt verdienen door er op te gokken. Belangrijkste stelregel is: de toeschouwers aan de lijn, de discussanten in café en op tévé, de fans, de gokkers, de kiezers, mogen zelf niet meespelen, zij staan structureel buiten spel. Terugfluiten – halverwege de wedstrijd – van een speler is enkel voorbehouden aan de partij-coach, zelfs het ambt van scheidsrechter is onbereikbaar aangezien het sinds twee eeuwen over-erfbaar bezit is van de Oranjedynastie. Democratie is juichend of huilend aan de lijn staan en eens in de 1500 dagen een gokje mogen zetten in de Nationale Loterij, die verkiezingen heet. Wie toch wil meespelen zal als vanouds moeten lobbyen of, als goede contacten ontbreken, moeten kiezen voor het buiten-parlementair actie voeren als ‘streaker’ op het speelveld en de het risico van arrestatie en veroordeling.
De tijd is rijp voor staatkundige hervormingen waarbij actieve deelname van een ieder aan ‘het spel van bestuur’ mogelijk gemaakt wordt. Democratie als het spel van noodzakelijke samenwerking, omdat wij in de erkenning van het belang van een ander ons eigen belang kunnen dienen. Democratie als de kunst van compromis en consensus, een spel zonder duidelijke winnaars en verliezers.
Achter de schermen wordt zulk een spel nu al een eeuw of zo gespeeld, het eigenlijke poltieke bedrijf, bestaand uit voortdurend overleg en ‘deals’ maken: ‘het achter-kamertjesoverleg’.
Het wordt tijd dat dit exclusieve spel voor iedereen toegankelijk wordt; “iedere stem telt” is onvoldoende; “iedereen mag mee doen” is de nieuwe leuze. Stel je voor: in al onze huizen wordt de deur opengezet voor een permanent veralgemeniseerd kamertjesoverleg. Regeren als spel waar iedereen aan kan meedoen, zoiets als een oneindig tafelvoetbalspel in de huiskamer.
Ik associeer dit met dit plaatje gevonden bij Richard Reynolds photostream on Flickr: “In London’s Millenium Dome was the Play Zone, and in the Play Zone was a giant table football. Not only was that spectacular, but so to was watching complete strangers engage in a huge spontaneous game, to which they all knew the rules, but didn’t know their team members.” Click picture to see the original page on Flickr.
the limping messenger 